Dravyaguna – Detailed Drugs

1. सप्तपर्ण (Saptaparṇa)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Alstonia scholaris
  • FAMILY :
    Answer
    Apocynaceae
  • पर्याय :
    Answer
    विशालत्वक, शारद, विषमच्छद
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    त्वक

2. करवीर (Karvīra)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Nerium indicum
  • FAMILY :
    Answer
    Apocynaceae
  • पर्याय :
    Answer
    अश्वमार, कनेर
    [Trick : वीर के पास – अश्व]
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    मूल, मूलत्वक

3. सर्पगंधा (Sarpagandhā)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Rauwolfia serpentina
  • FAMILY :
    Answer
    Apocynaceae
  • पर्याय :
    Answer
    धवलवरूआ, चन्द्रमरवा, चन्द्रमार
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    मूल

4. कुटज (Kuṭaja)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Holarrhena antidysenterica
  • FAMILY :
    Answer
    Apocynaceae
  • पर्याय :
    Answer
    वत्सक, कुडा, गिरिमल्लिका, कलिंग, इन्द्रवृक्ष
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    त्वक्, बीज

5. भल्लातक (Bhallātaka)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Semecarpus anacardium
  • FAMILY :
    Answer
    Anacardiaceae
  • पर्याय :
    Answer
    भिलावा, अग्निमुख, अरुष्कर, शोफकृत
  • प्रयोज्यांग : –

6. आम्र (Āmra)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Mangifera indica
  • FAMILY :
    Answer
    Anacardiaceae
  • पर्याय : –
  • प्रयोज्यांग : –

7. कर्कट शृंगी (Karkaṭa Śr̥ṅgī)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Pistacia integerirma
  • FAMILY :
    Answer
    Anacardiaceae
  • पर्याय :
    Answer
    काकड़ासिंङ्गी, कुलौरविषाणिका, अजशृंगी, वक्रा
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    शृंगाकार कोष

8. अर्क (Arka)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Calotropis procera
  • FAMILY :
    Answer
    Asclepiadaceae
  • पर्याय :
    Answer
    आक, मदार, आस्फोट, विकीरण, तूलफल, क्षीरपर्ण
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    मूलत्वक, क्षीर, पुष्प

9. जीवन्ती (Jīvantī)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Leptadenia reticulata
  • FAMILY :
    Answer
    Asclepiadaceae
  • पर्याय : –
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    मूल

10. सारिवा (Sārivā)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Hemidesmus indicus
  • FAMILY :
    Answer
    Asclepiadaceae
  • पर्याय :
    Answer
    अनन्तमूल, कपूरी, उत्पलसारिवा, गोपवल्ली
  • प्रयोज्यांग : –

11. मेषश्रृंगी (Meṣaśr̥ṅgī)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Gymnema sylvestre
  • FAMILY :
    Answer
    Asclepiadaceae
  • पर्याय : –
  • प्रयोज्यांग : –

12. वासा (Vāsā)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Adhatoda vasica
  • FAMILY :
    Answer
    Acanthaceae
  • पर्याय :
    Answer
    वाजिदन्त, अडूसा, भिषंगमाता, सिंहास्य, वृष, आटरूषक
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    मूल, पुष्प

13. वच (Vaca)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Acorus calamus
  • FAMILY :
    Answer
    Araceae
  • पर्याय :
    Answer
    उग्रगन्धा, षडग्रन्था, गोलोमो
    [TRICK : USG]
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    मूल, भौमिक काण्ड

14. गुग्गुलु (Guggulu)*

  • LATIN NAME :
    Answer
    Commiphora mukul
  • FAMILY :
    Answer
    Burseraceae
  • पर्याय :
    Answer
    महिषाक्ष, पलंकष, पुर, देवधूप, कुम्भ, कौशिक
  • प्रयोज्यांग : –

15. शल्लकी (Śallakī)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Boswellia serrata
  • FAMILY :
    Answer
    Burseraceae
  • पर्याय : –
  • प्रयोज्यांग : –

16. बोल (Bola)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Commiphora myrrha
  • FAMILY :
    Answer
    Burseraceae
  • पर्याय : –
  • प्रयोज्यांग : –

17. रोहीतक (Rohītaka)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Tecoma undulata
  • FAMILY :
    Answer
    Bignoniaceae
  • पर्याय : –
  • प्रयोग्यांग : –

18. पाटला (Pāṭalā)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Stereospermum suaveolens
  • FAMILY :
    Answer
    Bignoniaceae
  • पर्याय :
    Answer
    कृष्णवृन्ता, पाढल, मधुदूती, अम्बुवासिनी, ताम्रपुष्पी, अमोघा (जिसका वार विफल ना हो), कुबेराक्षि, अतिवल्लभा
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    मूलत्वक, पुष्प, बीज, पत्र, क्षीर

19. श्योनाक (Śyonāka)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Oroxylum indicum
    [करवीर = Nerium indicum]
  • FAMILY :
    Answer
    Bignoniaceae
  • पर्याय :
    Answer
    सोनापाठा, टुण्टुक, पृथुशिम्ब, कुटन्नट
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    मूलत्वक

20. शाल्मली (Śālmalī)

  • LATIN NAME :
    Answer
    Salmalia malabarica
  • FAMILY :
    Answer
    Bombacaceae
  • पर्याय :
    Answer
    सेमल, रक्तपुष्प, मोचा, स्थिरायु
  • प्रयोज्यांग :
    Answer
    मूल, पुष्प, फलनिर्यास
    [शाल्मली का निर्यास = मोचरस]

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *